Theo (Chinhphu.vn) – Sáng 8/1, Cuộc họp về Đề án thành lập thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam được chủ trì bởi Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, người đã chủ trì buổi nghe báo cáo.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, cần chú ý việc hình thành thị trường tín chỉ carbon cụ thể là thực hiện các cam kết giảm “phát thải ròng” khí nhà kính chỉ bằng 0 (Net Zero) đúng với thực tế, bằng công cụ kinh tế nhằm mục đích quản lý phát thải khí nhà kính đối với các doanh nghiệp.
Với mục tiêu xây dựng thị trường tín chỉ carbon minh bạch, chúng ta cần dựa vào việc xác định tổng lượng phát thải và phân bổ hạn ngạch phát thải cho từng địa phương, lĩnh vực, thậm chí từng chủ thể phát thải. Điều này giúp tăng tính minh bạch và công khai, thúc đẩy sử dụng các công cụ kinh tế để thay đổi nhận thức và hành vi liên quan đến phát thải khí nhà kính.
Theo Phó Thủ tướng, hiệu quả thị trường tín chỉ carbon chỉ có thể đạt được khi áp dụng một cách đồng bộ, rộng rãi và công bằng trên quy mô toàn cầu. Tuy nhiên, đến nay chỉ một số quốc gia và khu vực mới bắt đầu sử dụng các công cụ kinh tế để quản lý lượng phát thải khí carbon sinh ra của một số sản phẩm hàng hóa.
Phó Thủ tướng đã đề nghị các lãnh đạo các bộ, ngành tập trung thảo luận về mục đích và mục tiêu của chính sách giảm phát thải khí carbon tại Việt Nam, đồng thời liên kết với mối quan hệ khu vực và toàn cầu. Các điểm tập trung bao gồm mô hình thị trường, liệu doanh nghiệp sẽ tự nguyện tham gia hay Chính phủ dẫn dắt, liệu quá trình vận hành sẽ diễn ra trong nước hay tham gia ngay vào thị trường quốc tế. Làm rõ lộ trình thực hiện, trong đó bao gồm những nhiệm vụ cần thực hiện ngay, như xây dựng cơ sở pháp lý, tổ chức bộ máy, và xác định/phân bổ hạn ngạch phát thải đến từng chủ thể phát thải.
Đề xuất thiết lập sàn giao dịch quốc gia cho tín chỉ carbon
Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận đã thông tin rằng thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam được xây dựng linh hoạt, đồng thời đáp ứng đúng với điều kiện và hướng phát triển của đất nước. Cam kết giảm lượng phát thải khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế và hòa nhập với xu hướng thị trường tín chỉ carbon toàn cầu, nhằm kích thích sự tham gia tích cực của các thành phần kinh tế nội địa trong hoạt động giảm nhẹ phát thải.
Bảo đảm sự công bằng, minh bạch và an toàn cho thị trường tín chỉ carbon trong nước, đồng thời đảm bảo hiệu quả và phù hợp với điều kiện quốc gia cũng như quy định quốc tế. Mục tiêu là hòa hợp lợi ích của các chủ thể trên thị trường, tạo điều kiện để quốc gia gia tăng sức cạnh tranh thông qua phát triển kinh tế có lượng phát thải thấp carbon và mô hình tăng trưởng xanh, gắn liền với phát triển bền vững.
Thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam chia thành hai loại hàng hóa chính: Hạn ngạch phát thải khí nhà kính và Tín chỉ carbon được Bộ Tài Nguyên và Môi trường xác nhận và giao dịch trên sàn giao dịch của thị trường tín chỉ carbon trong nước.
Chủ thể tham gia thị trường tín chỉ carbon bao gồm các cơ sở thuộc Danh mục lĩnh vực, đặc biệt là cơ sở phát thải khí nhà kính đã kiểm kê khí nhà kính; tổ chức thực hiện chương trình và dự án tạo tín chỉ carbon; tổ chức và cá nhân đủ điều kiện theo quy định của pháp luật để tham gia hoạt động đầu tư và kinh doanh tín chỉ carbon; cũng như các tổ chức hỗ trợ giao dịch.
Dựa trên thực tế quốc tế, nhiều nước đã thành công trong việc thiết lập sàn giao dịch tín chỉ carbon. Bộ Tài chính đề xuất triển khai mô hình này tại Việt Nam với mục tiêu chung là phát triển thị trường tín chỉ carbon. Đề án nhằm đóng góp vào mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính với chi phí thấp đối với doanh nghiệp và xã hội, đồng thời thúc đẩy phát triển công nghệ phát thải thấp. Nỗ lực này cũng nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, hướng tới phát triển nền kinh tế carbon thấp và chuẩn bị chủ động cho biến đổi khí hậu.
Nhanh chóng tạo ra khuôn khổ và hành lang pháp lý
Một số thách thức được đại diện các bộ, ngành tập trung phân tích bao gồm: hệ thống cơ chế chính sách quản lý tín chỉ carbon trong nông nghiệp, lâm nghiệp vẫn chưa đồng bộ và tản mạn trong nhiều văn bản; nhiều vùng sản xuất nông nghiệp và diện tích rừng chưa tham gia phát triển tín chỉ carbon; sự thiếu hụt của sàn giao dịch hạn mức phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; hạn chế trong đo đạc, kiểm đếm, thẩm định, chứng nhận tín chỉ carbon; khó khăn trong việc xác định hàm lượng carbon trong hàng hóa.
Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường Lê Công Thành đã chia sẻ rằng một số điểm chính trong quá trình hình thành thị trường tín chỉ carbon bao gồm: quản lý các hoạt động hình thành và tạo tín chỉ carbon; xây dựng kế hoạch giảm phát thải theo từng lĩnh vực; cùng với cơ chế trao đổi tín chỉ carbon của thị trường quốc tế.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh rằng cần thiết lập cơ sở phân bổ hạn ngạch phát thải để làm cơ sở cho việc xây dựng cơ chế chính sách, thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ và quản lý hoạt động phát thải. Đồng thời, thị trường tín chỉ carbon Việt Nam cần liên kết với thế giới, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư sản xuất và kinh doanh một cách an tâm.
Đề án cần tập trung xác định cũng như có cái nhìn rõ hơn về mô hình thị trường, đặc biệt là lên lịch trình triển khai, bao gồm việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật liên quan và đánh giá tác động toàn diện đối với các ngành sản xuất, các hiệp định, và cam kết quốc tế, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc chia sẻ trong buổi trao đổi.
Thành lập và phát triển thị trường tín chỉ carbon một cách đồng bộ và toàn diện.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh rằng các cam kết về cắt giảm phát thải khí nhà kính là quan điểm và chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước, với việc coi biến đổi khí hậu là thách thức lớn nhất và cần tiếp cận toàn cầu. Ông cũng nhấn mạnh rằng đây không chỉ là một thách thức mà còn là cơ hội để Việt Nam chuyển sang mô hình phát triển phù hợp trong tương lai.
“Đề án cần cập nhật chính sách và thỏa thuận toàn cầu, cũng như các chiến lược, quy hoạch ngành và lĩnh vực đã được ban hành, với định hướng ứng phó với điều kiện biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, cân bằng phát thải khí nhà kính với sự phục hồi từ môi trường. Thành lập thị trường tín chỉ carbon là bước cụ thể để chuẩn bị cho những chính sách toàn cầu về giảm phát thải khí nhà kính, phân bổ hạn mức phát thải, trao đổi về tín chỉ carbon, và tạo nguồn lực tài chính xanh bền vững để doanh nghiệp đổi mới công nghệ,” Phó Thủ tướng gợi mở.
Trước sự phức tạp của Đề án, Phó Thủ tướng đã yêu cầu Báo cáo Ban Chỉ đạo quốc gia thực hiện cam kết tại COP 26, sau khi thu thập ý kiến của các bộ, ban, và ngành. Đề án nhằm thể chế hóa chính sách về trao đổi hạn ngạch phát thải, tín chỉ carbon, nhằm thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi nền kinh tế, và tạo ra những nguồn lực xanh mới.
Đề án cung cấp câu trả lời cho những thắc mắc về phạm vi triển khai, sản phẩm, và mô hình hoạt động, nhằm tạo ra khuôn khổ, môi trường pháp lý, năng lực tổ chức, cơ chế vận hành, và yêu cầu năng lực kỹ thuật để thành lập và phát triển đồng bộ thị trường tín chỉ carbon. Điều này bao gồm từ khâu đánh giá, phân bổ hạn ngạch phát thải, đến hình thành, chứng nhận tín chỉ carbon, và phương thức giao dịch. Ngoài ra, Đề án còn rõ ràng về quyền, nghĩa vụ, và trách nhiệm của các chủ thể tham gia như doanh nghiệp, nhà nước, và người dân.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, “Việc giảm phát thải khí nhà kính là sự thực hiện trách nhiệm cam kết toàn cầu, tuy nhiên, điều này cũng cần phải đảm bảo bảo vệ lợi ích quốc gia một cách công bằng, công khai, và minh bạch.”
Nhấn mạnh vai trò dẫn dắt và kiến tạo của Nhà nước, Phó Thủ tướng cho rằng cần thực hiện đánh giá tác động của các công cụ kinh tế, tài chính, và thuế để đảm bảo sự hài hòa trong nước với quốc tế, cũng như tính minh bạch trong trách nhiệm và quyền lợi của các chủ thể tham gia thị trường trao đổi hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài Nguyên và Môi trường nâng cao năng lực xác định và phân bổ hạn ngạch phát thải cho các ngành, lĩnh vực theo kế hoạch cụ thể và rõ ràng. Đồng thời, Bộ được yêu cầu thực thi các quy định và tiêu chuẩn về cơ chế thống kê, đo đếm, và chứng nhận về hạn ngạch phát thải, tín chỉ carbon theo tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực vận tải, điện tử, và nông nghiệp.
Bộ Tài chính cần huy động sự tham gia của đại diện từ các bộ, ngành liên quan và đội ngũ chuyên gia về cắt giảm khí nhà kính, kinh tế,… và luật pháp quốc tế về biến đổi khí hậu. Mục tiêu là thực hiện nghiên cứu đầy đủ, toàn diện, và kỹ lưỡng để hình thành các chính sách liên quan đến thị trường tín chỉ carbon. Nghiên cứu này có thể bao gồm các khía cạnh như phân bổ hạn ngạch phát thải, mô hình vận hành, các công cụ kinh tế, và tài chính. Điều này hỗ trợ việc đề xuất cách tiếp cận, quan điểm, mục đích, mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ, và lộ trình thực hiện cụ thể trong Đề án.
Nguồn: baochinhphu.vn
