Một nông dân ở tỉnh Long An cho biết, trước đây ông trồng 3.000 m2 thanh long. Khi giá mua vượt quá 30.000 đồng (1,24 USD) một kg, anh có thể thu hoạch hơn 6 tấn trái cây từ hai đến ba lần một năm và kiếm được lợi nhuận hàng năm trên 100 triệu đồng (4.125 USD).
Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Việt Nam gặp khó khăn trong xuất khẩu thanh long, dẫn đến giá giảm đáng kể . Nhiều người trồng thanh long không còn đủ khả năng mua đủ lượng phân bón và thuốc trừ sâu cần thiết, buộc họ phải từ bỏ việc trồng thanh long và chuyển sang trồng các loại cây trồng khác. Hiện tại, hầu hết những người trồng thanh long tiếp tục canh tác trái vụ đang thận trọng bằng cách sử dụng ít phân bón hơn và chỉ thực hiện bảo dưỡng tối thiểu, dẫn đến trái của họ chỉ được xếp loại 3 hoặc 4. Vì vậy, mặc dù giá tại vườn tương đối cao, vẫn còn đó. nguồn cung thanh long chất lượng cao cho thị trường không đủ.
Diện tích trồng thanh long ở tỉnh Long An từng có tổng diện tích khoảng 12.000 ha, với sản lượng hàng năm gần 300.000 tấn. Diện tích này hiện đã giảm xuống chỉ còn 9.000 ha do một số lượng đáng kể nông dân đã từ bỏ việc trồng thanh long. Xu hướng tương tự cũng được quan sát thấy ở tỉnh lân cận Tiền Giang, nơi diện tích trồng thanh long đã giảm từ 10.000 ha trước đại dịch xuống chỉ còn 8.900 ha.
Ông Nguyễn Quốc Trình, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Long An, cho biết giá thanh long hiện đã đạt mức cao nhất trong năm nay. Tuy nhiên, nguồn cung sẵn có dự kiến chỉ khoảng 200–300 tấn. Một số đại lý thanh long có thể thu được tối đa 2–3 tấn mỗi ngày, trong khi những người khác đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm bất kỳ nguồn cung nào.
Việt Nam là thị trường xuất khẩu hạt điều chủ lực của Campuchia
Qua lần trao đổi gần đây với báo giới vào ngày 4/12, ông Suy Kok Thean, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Campuchia chia sẻ, thị trường hạt điều chưa chế biến chủ lực của đất nước Campuchia là nước Việt Nam, những con số ấn tượng đã vượt hơn 90%. Tuy nhiên, mặc dủ có rất nhiều thương lái chứ không chỉ Việt Nam mà còn nhiều quốc gia khác trên thế giới, cũng có hứng thú và cần nhập các sản phẩm làm từ hạt điều của campuchia.
Ông Suy Kok Thean bài tỏ kỳ vọng, thông qua nỗ lực trong quá trình thúc đẩy ngành điều ở Campuchia, được sự tham gia, ủng hộ của Chính phủ Hoàng gia, nhất là Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp và gần như toàn bộ khu vực tư nhân, Campuchia đang dần trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu hạt điều thuộc xếp hạng cao trên thế giới. Campuchia rất tự tin về chất lượng tốt nhưng Campuchia vẫn còn thiếu công nghệ cho quá trình chế biến hạt điều tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn và được sự đón nhận thị trường quốc tế.
Campuchia đang là nhà cung cấp hạt điều chủ lực ở Đông Nam Á cho Việt Nam. Qua những sự kiện gần đây của 10 tháng của năm 2023, Campuchia đã đạt xuất khẩu ấn tượng vô cùng với hơn 615.000 tấn, được tính trên tổng số là hơn 651.000 tấn hạt điều tươi, nhập về hơn 813 triệu USD, nhưng lại giảm 16,7% so với cùng kỳ của năm 2022. Tuy nhiên, dù cho kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Việt Nam có dấu hiệu giảm nhưng giá hạt điều campuchia đang rất lý tưởng. Đồng hành Campuchia, Việt Nam cũng nhập khẩu hạt điều từ nguồn khác nhau của quốc gia khác như: Ghana, Bờ Biển Ngà, Nigeria,…
Việt Nam có khả năng cung ứng tốt cho thị trường Nhật Bản
Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản thông báo rằng Nhật Bản hiện đang là thị trường có nhu cầu lớn đối với các sản phẩm hàng nông và thủy sản nhập khẩu, bao gồm sản phẩm chế biến từ cá, tôm, lươn, thịt, đậu nành, sản phẩm từ ngũ cốc, rau quả tươi, chế biến và cà phê.
Việt Nam được đánh giá có ưu thế trong việc cung cấp các sản phẩm nông thủy sản chế biến và có khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường Nhật Bản.
Thương vụ cũng cho biết rằng xuất nhập khẩu nông thủy sản giữa Việt Nam và Nhật Bản đang được hưởng lợi từ các ưu đãi thuế quan sâu và các quy tắc xuất xứ mới trong các hiệp định thương mại tự do như CPTPP và RCEP.
Trong các FTA này, Nhật Bản đã cam kết loại bỏ hoàn toàn thuế quan cho đa số sản phẩm nông thủy sản nhập khẩu từ Việt Nam, tạo ra cơ hội lớn cho ngành hàng này, là lĩnh vực xuất khẩu mạnh mẽ của Việt Nam, trước đây thường đối mặt với sự bảo hộ cao tại thị trường Nhật Bản.
Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, trong 9 tháng năm 2023, xuất khẩu thủy sản sang Nhật Bản đạt 1,1 tỷ USD, giảm 12,9%; cà phê 236 triệu USD, tăng lên 9,7%; hàng rau quả 135 triệu USD, tăng lên 5,9%; hạt điều 44,37 triệu USD, tăng lên 19,2%, hạt tiêu 9,86 triệu USD, giảm xuống 35,3%; cao su 10,24 triệu USD, giảm tận 25,0%…
Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản nhấn mạnh rằng trong tương lai, có nhiều cơ hội mở rộng xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Nhật Bản. Đặc biệt, Thương vụ thông báo về việc một đoàn gồm 25 doanh nghiệp Nhật Bản sẽ tham gia Triển lãm Quốc tế Công nghiệp Thực phẩm Việt Nam 2023 (Vietnam Food Expo 2023) nhằm mục đích tìm kiếm nhà cung ứng cho lĩnh vực công nghiệp thực phẩm và thủy sản.
Vietnam Food Expo 2023 sẽ diễn ra từ ngày 22 đến 25/11/2023 tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Sài Gòn (SECC), TP.Hồ Chí Minh. Đây là sự kiện thương mại quốc tế lớn nhất trong lĩnh vực công nghiệp thực phẩm và nông thủy sản, do Cục Xúc tiến Thương mại tổ chức nhằm phát triển thị trường nội địa và thúc đẩy xuất khẩu.
Sau 7 năm tổ chức, Vietnam Foodexpo đã chứng tỏ sức hút mạnh mẽ, trở thành điểm tập trung của nhiều doanh nghiệp nông sản và thực phẩm trong và ngoài nước. Sự kiện này đóng vai trò hiệu quả trong việc kết nối nhà sản xuất và doanh nghiệp nông sản, thực phẩm Việt Nam với hệ thống phân phối và bán lẻ trong nước cũng như với các nhà nhập khẩu quốc tế.
Năm 2022, Vietnam Foodexpo thu hút hơn 400 doanh nghiệp trong và ngoài nước, với hơn 500 gian hàng. Sự kiện đã đón hơn 17.000 lượt khách giao dịch thương mại đến từ 31 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Nhật Bản, Thương vụ đã tổ chức một đoàn gồm 25 doanh nghiệp Nhật Bản tham dự Vietnam Foodexpo 2023. Đoàn doanh nghiệp này bao gồm nhiều công ty lớn chuyên nhập khẩu và phân phối hàng nông sản và thực phẩm Việt Nam tại thị trường Nhật Bản, như Lieutou Sangyo, Seiko, Ichiba Food, JSC, Goodras,…(chủ sở hữu chuỗi siêu thị Donkihote), Japan Apple LLC, Next International, Nichihan, Meina…
Trong chuỗi hoạt động của chương trình, đoàn doanh nghiệp từ Nhật Bản sẽ tham gia khảo sát một số nhà máy chế biến thực phẩm, tham gia các diễn đàn và chương trình giao thương với khách hàng B2B với các doanh nghiệp của Việt Nam. Mục tiêu là tìm kiếm cơ hội hợp tác kinh doanh, cũng như xác định các nhà cung ứng ổn định cho sản phẩm xuất khẩu chất lượng của Việt Nam.
Thương vụ nhấn mạnh rằng đây là một cơ hội tốt không chỉ cho các doanh nghiệp Việt Nam có kinh nghiệm xuất khẩu sang Nhật Bản mà còn cho những doanh nghiệp đang muốn thiết lập quan hệ kinh doanh mới với đối tác Nhật Bản. Vietnam Food Expo 2023 được đánh giá là một cơ hội để hàng nông sản và thực phẩm Việt Nam mở rộng thị trường và tăng cường thị phần tại Nhật Bản, đồng thời thúc đẩy giá trị xuất nhập khẩu giữa hai quốc gia.
Tận hưởng lợi ích từ sự tăng sản xuất ở Hoa Kỳ, Úc và Liên minh châu Âu, sản xuất hạnh nhân toàn cầu dự kiến sẽ tăng 3% trong mùa 2023/24, lên đến 1,5 triệu tấn mét (theo trạng thái đã lấy hạt). Báo cáo dự báo một tăng 6% trong tiêu thụ toàn cầu, trong khi xuất khẩu toàn cầu được dự kiến sẽ tăng 5% lên 1,1 triệu tấn mét do lượng hàng xuất khẩu đi Trung Quốc và Ấn Độ tiếp tục tăng.
Sản xuất ở Hoa Kỳ được dự kiến sẽ tăng 1% lên 1,2 triệu tấn mét do diện tích trồng nhiều hơn và trọng lượng hạt nhiều hơn làm tăng quả, vượt qua sự giảm năng suất từng cây. Xuất khẩu dự kiến sẽ tăng 6% lên 900.000 tấn mét, do nhu cầu mạnh mẽ từ Trung Quốc và Ấn Độ, với số tồn kho cuối kỳ của Mỹ giảm mạnh từ mức cao năm ngoái.
Úc đang chuẩn bị cho một sự phục hồi đáng kể, với dự kiến tăng 28% lên 140.000 tấn mét sau một mùa thu hoạch khó khăn năm ngoái. Sự tăng này dự kiến sẽ thúc đẩy tăng 5% trong xuất khẩu lên 100.000 tấn mét. Trong khi đó, sản xuất ở Liên minh châu Âu được dự kiến sẽ phục hồi mạnh mẽ lên 40%, đạt 148.000 tấn mét, khi các vườn hạnh nhân ở Tây Ban Nha hồi phục từ hạn hán năm ngoái. Với nguồn cung nội địa tăng lên, nhập khẩu dự kiến sẽ giảm 1% xuống 280.000 tấn mét, phản ánh nhu cầu ổn định từ lĩnh vực thành phần thực phẩm, thực phẩm ăn vặt và kẹo.
Sản xuất hạnh nhân ở Trung Quốc, bị tổn thương bởi thiệt hại do đông lạnh tại khu vực sản xuất chính là Tân Cương, dự kiến sẽ giảm mạnh từ 50.000 tấn mét xuống chỉ còn 5.000 tấn mét. Để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, dự kiến nhập khẩu sẽ tăng gần 25% lên mức kỷ lục là 160.000 tấn mét. Trong khi đó, dự kiến nhập khẩu của Ấn Độ sẽ tăng 11% lên 170.000 tấn mét, một phần là do loại bỏ thuế báo đáp trả trên hạnh nhân Mỹ.
Biểu đồ 1: sản xuất hạnh nhân toàn cầu trong 5 mùa sản xuất gần đây và mùa 2023/24 (Dự Kiến)
HẠT ÓC CHÓ (HẠCH)
Dự kiến ổn định trong mùa 2023/24, với sản xuất và tiêu thụ hạt hạch toàn cầu dự kiến sẽ giữ ổn định ở mức 2,7 triệu tấn mét, với sự tăng ở Hoa Kỳ và Chile làm bù đắp mất mát ở Liên minh châu Âu. Báo cáo dự báo sự tăng 6% trong xuất khẩu toàn cầu, đạt 1,0 triệu tấn mét, cùng với sự giảm 4% trong tồn kho cuối kỳ trên toàn thế giới.
Do điều kiện tốt cho việc trồng trọt và diện tích trồng ổn định, sản xuất hạt hạch ở Trung Quốc được dự kiến sẽ duy trì ổn định ở mức 1,4 triệu tấn mét. Việc gửi hàng nhiều hơn đến các thị trường chính như Thổ Nhĩ Kỳ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất được dự kiến sẽ đẩy xuất khẩu lên 3%, đạt mức kỷ lục là 245.000 tấn mét, trong khi nhập khẩu được dự kiến sẽ duy trì ổn định ở 15.000 tấn mét.
Sản xuất ở Hoa Kỳ được dự kiến sẽ tăng nhẹ 1% do sản lượng tăng cao hơn làm bù đắp cho diện tích trồng giảm đi, diễn ra từ mùa 2000/01 trở đi. Xuất khẩu được dự kiến sẽ tăng gần 15% lên 450.000 tấn mét, với việc tiêu thụ duy trì ở mức cao là 250.000 tấn mét. Báo cáo cũng dự đoán một năm thứ hai liên tiếp giảm tồn kho cuối kỳ, sau đỉnh cao quan sát được trong mùa 2021/22.
Giả sử điều kiện trồng trọt thuận lợi và có một sự tăng nhẹ trong diện tích trồng, sản xuất hạt hạch ở Chile dự kiến sẽ tăng 3% lên mức kỷ lục là 198.000 tấn mét. Xét đến rằng hầu hết hạt hạch được sản xuất tại Chile đều dành cho thị trường nước ngoài, dự kiến xuất khẩu sẽ có một sự tăng tương tự nhờ vào nhu cầu ổn định từ Liên minh châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngược lại, dự kiến tình trạng hạn hán tại Pháp sẽ làm giảm sản xuất ở Liên minh châu Âu xuống 8% còn 150.000 tấn mét, điều này cùng với nhu cầu lớn hơn từ lĩnh vực thực phẩm ăn vặt và nguyên liệu nấu ăn dự kiến sẽ thúc đẩy sự tăng 11% trong nhập khẩu, lên mức 300.000 tấn mét.
Biểu đồ 2: sản xuất hạt óc chó toàn cầu trong 5 mùa sản xuất gần đây và mùa 2023/24 (Dự Kiến)
HẠT DẺ CƯỜI (HỒ TRĂN)
Sản xuất hạt dẻ cười toàn cầu đã đối mặt với sự giảm 6% trong mùa 2022/23, với tổng sản lượng đạt 782.000 tấn mét, do giảm ở các quốc gia sản xuất chính như Hoa Kỳ và Iran vượt quá sự tăng ở Thổ Nhĩ Kỳ. Tương ứng, xuất khẩu đã trải qua một giảm đáng kể 16%, đạt 415.000 tấn mét, trong khi tiêu thụ đã tăng trở lại 7%, đạt 808.000 tấn mét.
Hiệp hội Hạt Dẻ Cười Iran báo cáo về một năm thứ ba liên tiếp giảm sản lượng hạt dẻ cười trong nước, được quy attrib cho một sự kết hợp các yếu tố bao gồm sương gió và hạn hán. Trong mùa 2022/23, sản xuất giảm mạnh 21% xuống còn 106.000 tấn mét, dẫn đến một giảm 40% trong xuất khẩu, giảm xuống còn 70.000 tấn mét.
Ở Hoa Kỳ, sự thay đổi giảm của chu kỳ sản xuất xen kẽ đã dẫn đến giảm 24% trong sản lượng, với sản lượng cho mùa 2022/23 giảm xuống 400.000 tấn mét. Sự giao hàng yếu từ Trung Quốc và Liên minh châu Âu đã góp phần vào việc giảm 11% trong xuất khẩu hạt dẻ cay so với mức cao ghi nhận năm trước, với khối lượng xuất khẩu cuối cùng là 294.000 tấn mét. Sản lượng thấp và sự tăng trong tiêu thụ đã dẫn đến việc tồn kho cuối kỳ giảm hơn 50%.
Ngược lại, Thổ Nhĩ Kỳ, đang trong năm chẵn của chu kỳ sản xuất xen kẽ, ghi nhận sự tăng cao về sản lượng, với sản lượng tăng mạnh 130% lên 200.000 tấn mét. Khoảng 80% sản xuất hạt dẻ cười của Thổ Nhĩ Kỳ tập trung ở phía đông nam của đất nước, nơi điều kiện trồng thuận lợi đã làm lợi ích cho cây trong mùa 2022/23.
Liên minh châu Âu ghi nhận sự tăng 4% trong sản xuất hạt dẻ cay, với sự tăng nhỏ ở Ý và Tây Ban Nha dẫn đến sản lượng tổng cộng là 26.000 tấn mét. Trong khi đó, nhập khẩu giảm 8% xuống còn 112.000 tấn mét, với Hoa Kỳ duy trì vị trí là nhà cung cấp chính.
Kể từ khi Trung Quốc áp đặt thuế báo đáp trả lên Hoa Kỳ vào năm 2018, Iran đã trở thành nhà cung cấp hàng đầu của Trung Quốc về hạt dẻ cay. Tuy nhiên, với sự giảm sản xuất tại Iran mùa trước, nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm hơn 50%, chỉ còn 68.000 tấn mét.
Biểu đồ 3: sản xuất hạt dẻ cười toàn cầu trong sáu mùa sản xuất gần đây
Ngành này đã chuyển từ tình trạng nhập siêu sang xuất siêu.
Trong 9 tháng đầu năm 2023, các doanh nghiệp Việt Nam đã tăng cường nhập khẩu điều thô để đáp ứng nhu cầu chế biến, làm cho ngành này duy trì tình trạng nhập siêu.
Đến hết tháng 10 năm nay, Việt Nam đã chi hơn 2,93 tỷ USD để nhập khẩu khoảng 2,52 triệu tấn hạt điều. So với cùng kỳ năm trước, lượng nhập khẩu tăng 44,8%, giá trị tăng 17,9%.
Trong 10 tháng năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu 516,9 nghìn tấn hạt điều, đạt giá trị 2,95 tỷ USD. Đối chiếu với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu hạt điều tăng 21,8% về lượng và tăng 15,9% về giá trị. Nhờ vào kết quả này, ngành điều của Việt Nam đã chính thức đạt lại vị thế xuất siêu, với kim ngạch 430 triệu USD.
Trong tháng 10, nước ta đã xuất khẩu 64.320 tấn điều nhân, thu về 338,2 triệu USD. Con số này tăng mạnh, lên đến 47,7% về lượng và 37,1% về giá trị so với tháng 10/2022.
Trong tháng 10, giá xuất khẩu trung bình của hạt điều là 5.569 USD/tấn, tăng 2% so với tháng 9/2023.
Trong danh sách 10 thị trường xuất khẩu hạt điều lớn nhất của Việt Nam, ngoại trừ Úc có sự giảm nhẹ, các thị trường còn lại đều ghi nhận tăng trưởng tích cực.
Mỹ và Trung Quốc là hai thị trường chi lượng tiền lớn nhất để mua điều từ Việt Nam, chiếm 42,6% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành này trong 10 tháng năm 2023. Cụ thể, xuất khẩu điều sang Mỹ đạt 733 triệu USD, tăng 4,7% so với cùng kỳ năm trước; sang Trung Quốc đạt 522,3 triệu USD, tăng mạnh 46,6%.
Tiếp theo, xuất khẩu điều sang Hà Lan đạt 295 triệu USD, tăng 19,8%; sang Đức đạt 99 triệu USD, tăng 8,4%; sang Thái Lan tăng 10,2%; sang Ả rập Xê út tăng 36,1%; xuất khẩu sang Canada, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất và Anh tăng lần lượt 9,3%, 59,9% và 7,3%.
Hiệp hội Điều Việt Nam dự báo rằng trong năm 2023, ngành điều có thể đạt hoặc vượt qua mục tiêu xuất khẩu 3,1 tỷ USD. Theo chu kỳ, hoạt động xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sẽ trở nên sôi động trong những tháng cuối năm. Nhu cầu tiêu thụ hạt điều cho các dịp lễ, tết dự kiến sẽ tăng mạnh.
Tháng 10/2023, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt kỷ lục mới, với 64 nghìn tấn và 358 triệu USD, tăng đột biến lần lượt là 47,7% về lượng và 37,1% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Trong 10 tháng năm 2023, xuất khẩu hạt điều ghi nhận khoảng 517 nghìn tấn và 2,95 tỷ USD, tăng 21,8% về lượng và 15,9% về trị giá so với năm trước.
Thông tin đáng chú ý là tăng trưởng về lượng lớn hơn so với kim ngạch xuất khẩu, điều này do giá hạt điều giảm mạnh. Trong 10 tháng đầu năm, giá bình quân hạt điều xuất khẩu chỉ còn 5.703 USD/tấn, giảm 4,8% so với năm trước.
Nguyên nhân chính của sự giảm giá này có nguồn gốc từ vấn đề an toàn thực phẩm. Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) thông báo về các phàn nàn và cảnh báo từ một số đối tác về chất lượng của nhiều lô hàng hạt điều Việt Nam. Điều này đặt ra thách thức quan trọng cần được giải quyết để bảo vệ và phục hồi uy tín của ngành công nghiệp hạt điều xuất khẩu.
Chủ tịch Hiệp hội Hạt và Quả khô Vương quốc Anh đã thông báo lo ngại về tỷ lệ nhiễm côn trùng trong nhiều lô hàng hạt điều Việt Nam xuất khẩu đến châu Âu. Hiệp hội này không phải là người đầu tiên bày tỏ lo ngại, mà ngay cả Chủ tịch Hiệp hội ngành hạt và thực phẩm Mỹ cũng đã gửi văn bản cảnh báo về chất lượng giảm của hạt điều Việt Nam.
Trong các thông báo này, sự xuất hiện của sâu mọt (côn trùng) sống trong hạt điều, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, và tạp chất lạ được đặt làm nổi bật. Chủ tịch Vinacas, ông Phạm Văn Công, xác nhận rằng giảm giá của hạt điều xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu xuất phát từ vấn đề an toàn thực phẩm. An toàn thực phẩm suy giảm đã làm giảm giá của hạt điều Việt Nam đối với thị trường quốc tế, khiến nó thấp hơn giá của hạt điều từ Ấn Độ.
Theo Phó Chủ tịch Vinacas, ông Bạch Khánh Nhựt, tình trạng mất an toàn thực phẩm trong lô hàng hạt điều xuất khẩu có nhiều nguyên nhân. Đầu tiên, thời tiết mưa nhiều vào cuối năm làm tăng nguy cơ hạt điều bị ẩm mốc và côn trùng phát triển. Việc sử dụng thuốc khử trùng để xử lý côn trùng gặp khó khăn do áp lực giao hàng cao, dẫn đến nhiều lô hàng có dư lượng hóa chất do không đảm bảo thời gian sau khi khử trùng.
Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu nhập khẩu tăng cao vào cuối năm, các nhà máy phải tăng cường sản xuất, dẫn đến việc kiểm soát an toàn thực phẩm trong chế biến nhân điều không được chặt chẽ như trước.
Vinacas đã thường xuyên cảnh báo về an toàn thực phẩm đến doanh nghiệp và chia sẻ các giải pháp kỹ thuật để xử lý sâu, mọt, côn trùng sống trong hạt điều một cách hiệu quả và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Để bảo đảm an toàn thực phẩm cho các lô hàng hạt điều xuất khẩu, ông Phạm Văn Công đề xuất cơ quan thẩm quyền tại các tỉnh có ngành công nghiệp chế biến điều thực hiện kiểm tra và giám sát định kỳ, nhằm đảm bảo vệ sinh thực phẩm trong các nhà máy chế biến điều trên địa bàn. Ông Công nhấn mạnh rằng việc này không chỉ giúp duy trì uy tín của hạt điều Việt Nam mà còn bảo vệ danh tiếng của sản phẩm xuất khẩu từ các địa phương trên thị trường thế giới.
Ông Công khẳng định, “Nếu công tác đảm bảo an toàn thực phẩm được thực hiện chặt chẽ tại các nhà máy chế biến điều, chúng ta có thể kỳ vọng rằng vào năm 2024, ngành điều sẽ khôi phục uy tín cho hạt điều Việt Nam trên thị trường thế giới.”
Theo tâm sự của TS Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II (Cục Bảo vệ thực vật), thị trường EU và các thị trường khác đang thực hiện công tác kiểm dịch thực vật cho nông sản và thực phẩm nhập khẩu một cách nghiêm túc hơn. Theo thông tin được chia sẻ, trước đây, tỷ lệ lấy mẫu kiểm dịch thực vật của EU chỉ là 5%, sau đó đã tăng lên 10%, và hiện nay đã được nâng lên đến 20%. Điều đáng chú ý là nhiều loại dịch hại thông thường tại Việt Nam, như ruồi đục quả, bọ phấn trắng, bọ trĩ, đang trở thành đối tượng chính trong quy trình kiểm dịch thực vật của EU và các thị trường quốc tế khác.
Chế biến và xuất khẩu hạt điều của Việt Nam là một trong những ngành hàng thuộc “câu lạc bộ xuất khẩu nông sản tỷ đô la” và chiếm lĩnh thị trường thế giới so với các quốc gia cùng ngành. Tuy nhiên, với sự phát triển công nghệ hiện nay, ngành hạt điều Việt Nam đang phải đối mặt với sức cạnh tranh từ các quốc gia khác, đặc biệt là những quốc gia có nguyên liệu điều thô mạnh mẽ như Bờ Biển Ngà.
Do đó, các chuyên gia trong ngành điều Việt Nam và Hiệp hội Điều Việt Nam đang đề xuất một hướng đi mới cho ngành, tập trung vào chất lượng chế biến và đa dạng hóa sản phẩm để tăng cường lợi thế cạnh tranh. Ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), nhấn mạnh rằng giữ vững chất lượng sản phẩm hạt điều xuất khẩu là yếu tố sống còn, đặc biệt khi phải đối mặt với áp lực cạnh tranh từ các nước châu Phi, ngày càng gia tăng.
Gần đây, vấn đề chất lượng trở thành một thách thức lớn đối với ngành chế biến hạt điều Việt Nam. Hiệp hội Điều Việt Nam đã nhận được cảnh báo từ hai hiệp hội ở Mỹ và châu u, cũng như một số khách hàng lớn, về xu hướng giảm chất lượng của hạt điều Việt Nam. Các chỉ tiêu bị cảnh báo bao gồm sự hiện diện của sâu mọt sống, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và tạp chất lạ.
Từ thủ phủ điều Việt Nam, tỉnh Bình Phước, đã ghi nhận sự giảm chất lượng và khuyến cáo người trồng điều chú ý hơn đến vấn đề sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và an toàn vệ sinh thực phẩm trong quá trình xử lý và chế biến.
Theo ông Trần Văn Tuyến, Phó Giám đốc Công ty TNHH Mỹ Lệ, thông qua thực tế và đánh giá của thị trường toàn cầu, hạt điều Bình Phước được đánh giá cao về chất lượng so với điều nhập khẩu, được coi là ngon nhất trên thế giới. Hạt điều Bình Phước có đặc điểm chắc, mẩy, cuống hạt phình to, bề mặt vỏ cứng sáng, mịn, bóng; khi lắc, hạt ít kêu hoặc không kêu; số lượng vẫn như cũ, không lớn hơn 200 hạt/kg, khối lượng hạt đạt 5 – 6g/hạt.
Đối với hạt điều rang muối Bình Phước, có đặc điểm khi tách đôi nhân hạt, có khe hở ở giữa nhỏ, không có muối đọng. Hàm lượng chất béo không nhỏ hơn 43%, hàm lượng carbohydrat lớn hơn 23%. Sự kết hợp cao giữa chất béo và carbohydrat giải thích cho đặc điểm vị ngọt, thơm, và béo ngậy của hạt điều rang muối Bình Phước.
Để đảm bảo nguồn nguyên liệu sạch, từ năm 2012, Công ty TNHH Mỹ Lệ đã hợp tác với các hợp tác xã và nông dân trong quá trình trồng và tiêu thụ sản phẩm. Ngoài việc hỗ trợ cây giống, công ty đã xây dựng quy trình chăm sóc cây điều hữu cơ và cung cấp sổ nhật ký để ghi chép cho nông dân, giúp dễ dàng truy xuất nguồn gốc hạt điều. Nhờ đó, doanh nghiệp đã đạt được hàng trăm hecta điều nguyên liệu, đảm bảo chất lượng theo các tiêu chuẩn khắt khe.
Tuy nhiên, dữ liệu từ Hiệp hội Điều Việt Nam cho biết rằng nguồn nguyên liệu điều thô trong nước mới đủ để đáp ứng 30% công suất sản xuất của các nhà máy chuyên về chế biến điều của Việt Nam. Phần còn lại vẫn phải nhập khẩu từ các quốc gia khác, điều này đặt ra một thách thức lớn về quản lý chất lượng của hạt điều nguyên liệu để duy trì vững thị trường và giữ được giá trị cũng như thương hiệu của hạt điều Việt Nam.
Với mục tiêu xuất khẩu hạt điều đạt 3,1 tỷ USD vào năm 2023 (tăng 20 triệu USD so với năm 2022), Hiệp hội Điều Việt Nam đang đối mặt với cảnh báo về chất lượng, đòi hỏi ngành công nghiệp điều Việt Nam phải chuyển đổi mạnh mẽ sang chế biến sâu với các sản phẩm đa dạng, đáp ứng yêu cầu và sở thích đặc biệt ( nhiều hương vị) của người tiêu dùng.
Các doanh nghiệp chuyên chế biến điều cần đặt sự chú ý và đầu tư một cách nghiêm túc vào việc hỗ trợ phát triển cho các nguồn nguyên liệu quan trọng; hỗ trợ và ký kết hợp đồng thu mua với người trồng điều để đảm bảo nguồn cung nguyên liệu ổn định. Qua đó, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nguyên liệu từ nước ngoài, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm điều chế biến xuất khẩu của Việt Nam,”
Theo chia sẻ của ông Bạch Khánh Nhựt (chức vụ Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam).
Theo dữ liệu từ Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu ngành điều trong 10 tháng năm 2023 ước đạt 2,9 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2022. Hiệp hội Điều Việt Nam đánh giá rằng trong các thị trường nhập khẩu hạt điều Việt Nam, thị trường Trung Quốc đã chi tiền gấp đôi để nhập khẩu hạt điều so với năm 2022. Điều này đã đưa thị trường Trung Quốc vượt qua Mỹ, trở thành thị trường nhập khẩu hạt điều Việt Nam lớn nhất, với mức tăng trưởng 42,3%, kim ngạch xuất khẩu hạt điều đến từ Việt Nam đến thị trường này đạt 433,8 triệu USD.
Ngoài ra, Hiệp hội Điều Việt Nam cũng dự báo rằng trong 2 tháng cuối năm 2023, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sẽ tăng lên do yếu tố chu kỳ và nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ và EU tăng cao để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong các dịp lễ cuối năm. Với kết quả xuất khẩu tăng trưởng cao, có khả năng xuất khẩu điều cả năm sẽ vượt mục tiêu 3,1 tỷ USD đề ra từ đầu năm, dự kiến có thể đạt 3,3 tỷ USD.
Vinacas, Hiệp hội Điều Việt Nam, thông báo rằng họ đã nhận được văn bản chính thức từ 2 hiệp hội ở châu Âu, Mỹ và một số khách hàng lớn, cảnh báo về việc chất lượng hạt điều Việt Nam đang có xu hướng giảm dần.
Vào chiều ngày 10/10, tại TP Hồ Chí Minh, Vinacas đã tổ chức một buổi gặp gỡ với báo chí để thông tin về tình hình sản xuất – kinh doanh của ngành điều trong 10 tháng đầu năm 2023, đồng thời trình bày phương hướng hoạt động trong 2 tháng cuối năm 2023 và cả năm 2024. Ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Vinacas, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm trong bối cảnh thời tiết ẩm ướt hiện tại, gây nguy cơ phát sinh nấm mốc và côn trùng gây hại. Ông cũng tự tin rằng ngành điều sẽ đạt được mục tiêu xuất khẩu 3,2 tỷ USD trong năm nay dựa trên kết quả xuất khẩu và đơn hàng hiện tại. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp cần phải tăng cường nỗ lực để duy trì uy tín thương hiệu của ngành điều Việt Nam.
Vinacas thông báo về cảnh báo chất lượng hạt điều từ Hiệp hội châu Âu và Mỹ
Vinacas thông báo rằng các hiệp hội ở châu Âu và Mỹ đã cảnh báo về chất lượng của hạt điều Việt Nam. Ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Vinacas, nhấn mạnh rằng việc duy trì chất lượng sản phẩm điều xuất khẩu là quan trọng đối với sự sống còn của ngành và doanh nghiệp, đặc biệt trước sức ép cạnh tranh từ các nước châu Phi. Ông cũng lưu ý về việc giá bán của hạt điều Việt Nam đang thấp hơn so với các nước khác, đặc biệt là Ấn Độ.
Tại buổi gặp gỡ báo chí, ông Bạch Khánh Nhựt, Phó Chủ tịch Vinacas, thông báo rằng số lượng cảnh báo về mất an toàn thực phẩm đang tăng vào cuối năm. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm, đặc biệt là trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Vinacas cũng đã nhận được văn bản chính thức từ 2 hiệp hội ở Mỹ và châu Âu cùng một số khách hàng lớn, cảnh báo về xu hướng giảm chất lượng hạt điều Việt Nam, với các chỉ tiêu như sâu bệnh, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và tạp chất lạ.
Kỳ vọng xuất khẩu điều đạt 3,2 tỷ đô la trong năm 2023
Ông Nhựt nhấn mạnh rằng Vinacas cần chỉnh đốn các doanh nghiệp để đảm bảo sự ổn định trong việc mua bán. Tuy nhiên, doanh nghiệp không phải là thành viên của Vinacas nên họ không thể can thiệp trực tiếp. Ông cảnh báo rằng sự thiếu sót kiểm soát có thể ảnh hưởng đến uy tín của ngành điều trong tương lai, và việc khôi phục uy tín có thể mất nhiều năm.
Đại diện Vinacas cho biết rằng hiện tại nguồn cung hạt điều trên thế giới đủ để đáp ứng nhu cầu chế biến trong 9 tháng tới. Nếu vụ mùa 2024 diễn ra đúng dự kiến, không có dự đoán về thiếu hụt nguyên liệu. Ngoài ra, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu hạt điều đã nhập khẩu một lượng lớn nguyên liệu để đáp ứng mùa tiêu thụ cao điểm vào cuối năm và dịp tết.
Tổng thư ký VINACAS, ông Đặng Hoàng Giang, đã nhấn mạnh rằng chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden tới Việt Nam gần đây đã thúc đẩy hoạt động thương mại của đất nước, đặc biệt là xuất khẩu hạt điều sang thị trường Mỹ và thị trường toàn cầu. VINACAS đã ghi nhận sự tăng mạnh trong việc xuất khẩu hạt điều trong tháng 8 và tháng 9, đặc biệt là tại thị trường Mỹ. Ông cũng tin tưởng rằng với nhu cầu nhập khẩu hạt điều gia tăng vào cuối năm tại thị trường Mỹ và châu u, ngành điều sẽ đạt được mục tiêu xuất khẩu đặt ra 3,1 tỷ USD trong năm 2023.
Mặc dù lượng xuất khẩu hạt điều của Việt Nam từ đầu năm đến nay ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể, tuy nhiên giá cả lại trải qua mức giảm đáng kể. Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy Việt Nam đã xuất khẩu tổng cộng 481.102 tấn hạt điều, trị giá 2,75 tỷ USD tính đến ngày 15/10. Mặc dù lượng xuất khẩu tăng 20% so với cùng kỳ năm 2022, nhưng giá trị xuất khẩu chỉ tăng 14%. Sự chênh lệch này đến từ việc giá hạt điều xuất khẩu của Việt Nam thấp hơn so với năm trước, đặc biệt là trong nhiều tháng của năm nay, có thời điểm giá cả giảm mạnh đến 5-6% so với cùng kỳ. Theo VINACAS, giá trung bình hạt điều xuất khẩu trong 8 tháng gần đây chỉ đạt 5.651 USD/tấn, thấp hơn 2,51% so với cùng kỳ năm 2022.
Ngoài tác động từ tình hình kinh tế toàn cầu, một nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự giảm giá của hạt điều là do vấn đề chất lượng. Chủ tịch VINACAS, ông Phạm Văn Công, đã lên tiếng cho biết rằng một số vấn đề liên quan đến chất lượng sản phẩm đã khiến giá hạt điều Việt Nam hiện thấp hơn giá của hạt điều từ Ấn Độ – đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Việt Nam trên thị trường xuất khẩu. Để giải quyết tình trạng này, việc can thiệp kịp thời từ các cơ quan chức năng cùng với sự tập trung của các doanh nghiệp sản xuất là cần thiết để đảm bảo chất lượng và tăng cường sự cạnh tranh của hạt điều Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Tình trạng xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đang gặp phải nhiều khó khăn do phàn nàn liên tục từ các khách hàng quốc tế về chất lượng sản phẩm. VINACAS đã tiếp nhận nhiều phản hồi tiêu cực từ các hiệp hội và khách hàng lớn tại châu u, Mỹ về chất lượng hạt điều xuất khẩu, đặc biệt là vấn đề sâu bệnh, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, và tạp chất không mong muốn. Những vấn đề này đang gây ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của ngành điều Việt Nam.
Phó Chủ tịch thường trực VINACAS, ông Bạch Khánh Nhựt, đã lý giải rằng hiện tại Việt Nam đang bước vào mùa mưa cao điểm, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho côn trùng gây hại sự sinh sôi. Trong khi đó, việc sản xuất hạt điều cần phải được thực hiện nhanh chóng để đáp ứng lượng đơn hàng tăng cao vào cuối năm, dẫn đến việc kiểm soát chất lượng không được triển khai một cách chặt chẽ như mong muốn.
Ông Nhựt cũng nhấn mạnh rằng nếu không có biện pháp chấn chỉnh kịp thời, khả năng mua hạt điều với giá cao sẽ trở nên khó khăn đối với các nhà nhập khẩu trong tương lai gần. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách đối với các doanh nghiệp sản xuất hạt điều Việt Nam cần phải tăng cường quản lý chất lượng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định liên quan để bảo vệ uy tín và vị thế của sản phẩm điều trên thị trường quốc tế.
Cần Sự Hỗ Trợ Từ Các Địa Phương
Trước tình trạng lo ngại về chất lượng sản phẩm mà các nhà nhập khẩu đã cảnh báo, lãnh đạo VINACAS đề xuất rằng việc giải quyết và ngăn chặn tình trạng này tái diễn trong tương lai phụ thuộc chủ yếu vào ý thức của các doanh nghiệp và sự kiểm soát từ phía chính quyền địa phương. Một điểm đáng chú ý là các doanh nghiệp mà đã bị các nhà nhập khẩu phản ánh không phải là thành viên của VINACAS, do đó hiệp hội gặp khó khăn khi muốn can thiệp.
Theo ông Công, VINACAS chỉ có khả năng đưa ra khuyến cáo, tuy nhiên, để giải quyết vấn đề này cần sự can thiệp mạnh mẽ hơn, và điều này đòi hỏi sự tham gia tích cực của các lãnh đạo cấp địa phương cùng với sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng.
Các cơ quan UBND ở các khu vực với nhà máy chế biến điều xuất khẩu cần chú trọng kiểm tra và quản lý chất lượng sản phẩm, đảm bảo sự an toàn về thực phẩm tại các doanh nghiệp.Việc này sẽ đóng góp vào việc duy trì uy tín và vị thế của cả doanh nghiệp, địa phương, và ngành điều Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến uy tín, có thể dẫn đến mất mát không hồi phục được trong một thời gian dài” – ông Nhựt đã chia sẻ quan điểm của mình.
Thực tế, VINACAS đã thường xuyên đưa ra các biện pháp tư vấn kỹ thuật để giúp các doanh nghiệp xử lý hiệu quả các vấn đề mà khách hàng phản ánh. Để giải quyết vấn đề côn trùng, VINACAS đã khuyến cáo các doanh nghiệp nên xây dựng các rèm che kín trong phòng xử lý mẫu để ngăn ngừa sâu mọt từ bên ngoài có thể bay vào. Hơn nữa, hạn chế sản xuất vào buổi tối cũng được đề xuất do đây là thời điểm mà côn trùng hoạt động nhiều.
Ngoài ra, VINACAS cũng đã đưa ra khuyến cáo rằng trong mùa mưa, các doanh nghiệp cần sấy hàng hóa khô hơn thông thường để đảm bảo rằng trong trường hợp có hiện tượng hồi ẩm, sản phẩm vẫn đạt được tiêu chuẩn và không bị tác động bởi sâu bệnh trong quá trình vận chuyển ra nước ngoài. Đồng thời, việc tách khu vực sản xuất với khu vực đóng gói cũng được khuyến nghị để tránh tình trạng lây nhiễm chéo.
Một vấn đề khác mà khách hàng nước ngoài thường phàn nàn là về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong sản phẩm. Ông Nhựt đã giải thích rằng do các doanh nghiệp muốn ngăn chặn sự sống của sâu bệnh, nên lượng thuốc diệt côn trùng đã được tăng lên. Tuy nhiên, vì lý do đơn hàng quá nhiều, các doanh nghiệp không tuân theo thời gian cách ly và đã đóng gói hàng hóa trước khi thuốc có thể phân hủy theo lộ trình kỹ thuật, từ đó để lại dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong sản phẩm. Do đó, VINACAS đã khuyến nghị các doanh nghiệp tuân thủ quy định về thời gian ủ thuốc để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Thông báo nhấn mạnh rằng sản lượng cherry của mùa này đặc biệt khó dự đoán do thời tiết bất lợi. Theo Iván Marambio, Chủ tịch ASOEX, “Mặc dù dự báo mới cho thấy tăng 15% so với mùa trước, chúng ta phải nhớ rằng lượng hàng xuất đi liên tục thay đổi do các vấn đề về khí hậu mà chúng ta đang đối mặt, và chúng tôi sẽ xem xét lại các con số khi mùa trôi qua. Điều chắc chắn là chúng tôi sẽ tiếp tục cung cấp cherry chất lượng, kích thước và hương vị tuyệt vời trên toàn thế giới để đảm bảo người tiêu dùng có thể thưởng thức chúng, đặc biệt là tại Trung Quốc, điểm đến chính của chúng tôi”.
Iván Marambio, chủ tịch ASOEX, phát biểu.
Theo Claudia Soler, giám đốc điều hành của Hội đồng Anh quốc Cherry Chile, “Chúng tôi chưa bao giờ có một mùa vụ khó ước lượng như vậy, vì sản lượng thay đổi từ tuần này sang tuần khác. Cả ảnh hưởng của mưa gần đây lẫn việc điều chỉnh cho các vụ đậu muộn và sự rụng trái trong quá trình phát triển trái cây đều không được phản ánh trong ước lượng đầu tiên. Vì vậy, hội đồng sẽ công bố dự báo mới vào cuối tháng 11.”
Soler cũng thêm rằng sản xuất và xuất khẩu sẽ tiếp tục tăng khi có nhiều cây anh quốc cherry hơn tại Chile trong 4 mùa vụ tiếp theo. Theo dự đoán cho mùa 2026/27, sản lượng cherry Chile dự kiến đạt 851.000 tấn mét, gấp đôi so với khối lượng đăng ký cho mùa 2021/22, trong khi khối lượng xuất khẩu dự kiến đạt 715.000 tấn mét, một con số kỷ lục khác.
Claudia Soler, giám đốc điều hành của Ủy ban anh đào Chile.
Soler cũng cho biết rằng đỉnh cao của mùa này dự kiến sẽ đến vào tuần 51. Năm 2024, Tết Trung Quốc sẽ rơi vào ngày 10 tháng 2, gần ba tuần sau so với năm ngoái, cho phép ngành cherry Chile có thêm thời gian để chuẩn bị cho lô hàng xuất khẩu tới Trung Quốc.
Để hiệu quả trong việc quảng bá bán hàng trên thị trường Trung Quốc, ASOEX đã thăm các thành phố khác nhau và gặp gỡ nhiều nhà nhập khẩu và đại diện bán lẻ. Hơn nữa, các buổi hội thảo đã được tổ chức tại thành phố Thành Đô, Bắc Kinh, Vũ Hán và Quảng Châu để cung cấp thông tin chi tiết về chiến dịch quảng bá sắp tới cho đại diện ngành công nghiệp.
Mùa này, ASOEX sẽ cố gắng khai thác sức mua tiêu thụ ở các thành phố cấp dưới, đồng thời tiếp tục nỗ lực tại các thành phố hiện tại. Vũ Hán, Hằng Châu, Thành Đô và Thanh Đảo sẽ được coi là điểm nóng chính để tiếp cận người tiêu dùng mới trong khu vực lân cận. Hoạt động quảng bá cherry của năm nay sẽ tập trung vào những khoảnh khắc hạnh phúc trong cuộc sống của người tiêu dùng, như thưởng thức bữa ăn và đồ ăn nhẹ và trao đổi quà lễ hội, nhằm tạo dựng mối liên kết sâu hơn với người tiêu dùng. Ý tưởng “thưởng thức khoảnh khắc đỏ của bạn” sẽ được truyền tải đến người tiêu dùng thông qua các hoạt động trực tuyến và ngoại tuyến cũng như tích hợp truyền thông xã hội và các chương trình khuyến mãi tại điểm bán hàng.
