Tháng: Tháng Một 2021

Anh Tân cho biết, 200 cây ổi lê trồng xen với 200 cây bưởi da xanh (cây trồng chính) trên diện tích gần 5.000 m² từ tháng 6-2018, năm nay anh đã thu được 1 tấn quả. Chất lượng của quả ổi đã được người tiêu dùng biết đến và đặt mua trước tại vườn (giá bán 20.000 đồng/kg) và hiện tại không đủ sản lượng để phân phối cho khách hàng.

Được biết, để được vườn ổi như ngày hôm nay, anh Tân đã không ngại khó nhọc, lặn lội đến tận tỉnh Bến Tre để tìm giống ổi lê Đài Loan, học hỏi cách trồng và chăm sóc ở nhiều vườn cây ăn quả của các tỉnh miền Tây Nam Bộ; đồng thời nghiên cứu áp dụng từ khâu trồng đến tưới tiêu, phân bón, tạo hình, bao quả và quản lý sâu bệnh… theo hướng hữu cơ.

Anh Võ Duy Tân trong vườn ổi hữu cơ của gia đình.

Vườn ổi được anh bón bằng loại phân bón ủ từ đậu nành với chế phẩm EM thứ cấp nhằm cung cấp lượng đạm hữu cơ, giúp đất tơi xốp, tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển mạnh, lá xanh dày bóng mượt, cho năng suất cao. Ngoài ra, anh còn tận dụng nguồn phân hữu cơ được ủ từ cây lục bình (còn gọi là bèo tây) thu gom ở hai bên bờ sông Sêrêpốk với chế phẩm men vi sinh Trichoderma để bón thúc cho cây. Loại phân này không những tốt cho cây mà còn dễ làm, thay cho phần lớn phân hóa học, giảm chi phí sản xuất.

Về quản lý sâu hại cho vườn cây, anh Tân đã sử dụng các sản phẩm thảo mộc như: băm nhỏ ớt, tỏi, gừng theo tỷ lệ cho phép sau đó thêm rượu vào hỗn hợp và để ngâm một thời gian rồi phun cho cây. Các loại dung dịch thảo mộc này chứa hàm lượng axit lớn tiêu diệt các loại côn trùng chích hút gây hại cho cây và quả ổi. Loại thuốc trừ sâu thảo mộc này có thể để tới vài tháng và sử dụng dần, khi phun không ảnh hưởng đến sức khỏe, không ô nhiễm môi trường.

Thời kỳ cây ra quả được 15 – 20 ngày thì anh Tân tiến hành bao quả bằng loại túi xốp chuyên dụng để hạn chế tối đa côn trùng gây hại trên quả, quả không bị bám bụi bẩn, không làm vỏ bị trầy xước khi thu hoạch, tạo mẫu mã quả sáng bóng, mượt mà và lớn nhanh, tăng năng suất. Đặc biệt, sản phẩm ổi lê Đài Loan được sản xuất theo hướng hữu cơ tại vườn của anh Tân ít ruột, thịt dày, giòn, vị ngọt đậm đà mà các vườn trồng ổi theo truyền thống không thể sánh bằng.

Anh Tân dự kiến sẽ tiếp tục sản xuất theo hướng an toàn chất lượng với 2,5 ha diện tích còn lại đang trồng các loại cây như bưởi da xanh, dừa xiêm, vải thiều, quýt đường, xoài… Vườn ổi lê Đài Loan là diện tích vừa trồng thử nghiệm hướng hữu cơ để làm cơ sở nhân rộng, vừa thực hiện mục tiêu “lấy ngắn nuôi dài” trong khi các loại cây trồng khác chưa cho thu hoạch.

Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ (NNHC) giai đoạn 2020 – 2030 được Chính phủ phê duyệt bắt nguồn từ thực tiễn, phương thức và định hướng chung của Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia và phát huy tiềm năng thế mạnh về NNHC của các vùng miền và địa phương, góp phần định vị và nâng cao thương hiệu sản phẩm nông nghiệp Việt Nam trên bản đồ nông nghiệp thế giới; đưa Việt Nam trở thành quốc gia có trình độ sản xuất NNHC ngang bằng với các nước tiên tiến trên thế giới.

Theo đó, các đơn vị quản lý tại địa phương, các hiệp hội ngành hàng, người sản xuất và doanh nghiệp sẽ nắm được các quan điểm phát triển, các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của Nhà nước về phát triển NNHC; triển khai xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ của Ðề án phù hợp chức năng của đơn vị và điều kiện thực tế của từng địa phương.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), năm 2016 diện tích canh tác hữu cơ trên cả nước là hơn 53.000ha, hiện diện tích này đạt gần 238.000ha. Số lượng doanh nghiệp sản xuất hữu cơ là 97 doanh nghiệp, trong đó tham gia xuất khẩu có 60 doanh nghiệp với kim ngạch 335 triệu USD/năm.

Sản phẩm NNHC Việt Nam được tiêu thụ trong nước và hiện đã xuất khẩu đi 180 nước trên thế giới. Trong đó, Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Đức, Anh, Hàn Quốc, Nga, Singapore, Pháp, Bỉ, Hà Lan, Italia… là những thị trường tiêu thụ nông sản hữu cơ lớn nhất trên thế giới.

Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho hay, đầu ra các sản phẩm hữu cơ rất tốt, thậm chí các sản phẩm còn không đủ để cung ứng ra thị trường. Hiện Bộ đang thực hiện nhiều biện pháp để thúc đẩy Đề án phát triển NNHC. Mục tiêu đến năm 2025 là có 1,5 – 2% diện tích đất nông nghiệp đạt tiêu chuẩn hữu cơ, đến 2030 sẽ đạt từ 2,5 – 3% diện tích hữu cơ.

Thứ trưởng nhấn mạnh, việc quản lý sản xuất hữu cơ đóng vai trò rất quan trọng bởi nó đảm bảo các sản phẩm được gắn mác hữu cơ đều thực sự là sản phẩm của NNHC. Vì vậy, cần phải đẩy mạnh đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, kiểm tra giám sát các tổ chức chứng nhận và sản phẩm NNHC, từ cấp Bộ đến các địa phương. Bên cạnh đó là đào tạo tập huấn cho doanh nghiệp, người sản xuất, kinh doanh sản phẩm hữu cơ; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho sản xuất hữu cơ, tăng cường công tác đào tạo chuyên gia chuyên sâu về NNHC.

Nhiều tiềm năng

Chị Hoàng Thị Tâm ở Hoàng Hoa Thám (Hà Nội) chia sẻ: “Mấy năm gần đây, tôi luôn “đau đầu” về vấn đề lựa chọn thực phẩm sạch vì gia đình có cả người già và trẻ nhỏ rất “mẫn cảm” với thực phẩm. Từ khi có một số doanh nghiệp lớn giới thiệu sản phẩm thực phẩm hữu cơ (TPHC), tôi đã tìm mua và sử dụng thường xuyên để bảo đảm an toàn sức khỏe cho các thành viên trong gia đình”.

Theo chị Tâm, nhu cầu sử dụng sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đang ngày càng cao. Tuy nhiên, để sản xuất được TPHC lại đòi hỏi rất khắt khe, từ đất, nước, không khí, vùng cách ly, quy trình sản xuất… đều phải tuân thủ đúng quy định. Tuyệt đối không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, nên sản lượng TPHC ở Việt Nam hiện cũng còn rất “khiêm tốn”.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), diện tích canh tác, nuôi trồng TPHC của nước ta mới đạt khoảng 76.000 ha, tập trung chủ yếu tại các tỉnh như Hà Nội, Hòa Bình, Hà Nam, Lâm Ðồng… Hiện mới chỉ có 30/63 tỉnh, thành phố triển khai sản xuất TPHC và theo hướng hữu cơ, với 59 cơ sở sản xuất.

TPHC hữu cơ (Organic Food) là vấn đề nhiều người rất quan tâm và được thảo luận từ lâu. Mươi năm trước, loại thực phẩm này chưa phổ biến và thường chỉ được bán ở các cửa hàng Health Food. Khoảng ba năm trở lại đây thì TPHC đã dần quen với người tiêu dùng. Không chỉ Việt Nam, mà trên thế giới ngành sản xuất nông nghiệp hữu cơ cũng còn rất nhiều tiềm năng phát triển.

Giá trị xuất khẩu cao

Đánh giá về TPHC, đại diện Bộ Công thương cho rằng, xu thế tiêu dùng thực phẩm ngày càng đòi hỏi cao hơn về chất lượng, nên sự tồn tại và phát triển những thực phẩm “cao cấp” hữu cơ sẽ là xu thế tất yếu. Thực tế, sản lượng TPHC của Việt Nam và thế giới còn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường. Sản xuất TPHC cũng đem lại lợi nhuận cao hơn cho người nông dân; yên tâm về đầu ra bởi hoàn toàn có thể bán trong nước và phục vụ nhu cầu xuất khẩu…

Nước ta có rất nhiều lợi thế trong sản xuất TPHC. Một số ý kiến cho rằng, nếu sản xuất TPHC bài bản theo chuỗi, có sự tham gia của các doanh nghiệp lớn thì có thể đem lại giá trị xuất khẩu hàng tỷ USD mỗi năm.

Hằng năm, trong các chương trình xúc tiến thương mại của Việt Nam, các sản phẩm nông nghiệp nói chung và TPHC nói riêng của nước ta khi giới thiệu ở các nước cũng được đánh giá rất cao. Theo ông Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội nông nghiệp hữu cơ (NNHC) Việt Nam, nhu cầu của Việt Nam và cả thế giới đối với các sản phẩm NNHC là rất lớn. Tuy nhiên, để phát triển ngành NNHC, phải có hệ thống văn bản pháp lý canh tác hữu cơ và phải gắn với quá trình thực thi pháp luật. Hệ thống sản xuất phải phù hợp trình độ hiểu biết của người nông dân để họ có thể áp dụng được, đồng thời phải phù hợp tiêu chuẩn hữu cơ tại các nước mà Việt Nam muốn xuất khẩu như Mỹ, các nước châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc… Như vậy mới có được hạn ngạch xuất khẩu cho sản phẩm NNHC của Việt Nam sang “trời tây”.

Nói về khó khăn khi tiếp cận thị trường TPHC, ông Trần Mạnh Chiến, Giám đốc chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch Bác Tôm tại Hà Nội cho rằng, hiện nay, chi phí để các tổ chức nước ngoài cấp chứng nhận sản phẩm hữu cơ rất cao, khoảng 5.000 USD/năm đối với 1 ha. Nếu áp dụng các tiêu chuẩn của các tổ chức cấp chứng nhận nước ngoài vào Việt Nam thì giá thành sản phẩm NNHC sẽ tăng lên quá cao, trong khi áp dụng các tiêu chuẩn của các tổ chức tại Việt Nam thì chưa được công nhận.

Theo Hiệp hội NNHC Việt Nam, để “chớp” thời cơ đối với ngành sản xuất NNHC, Việt Nam cần sớm hoàn thiện hệ thống chính sách tiêu chuẩn, quy chuẩn sản xuất, chế biến, chứng nhận chất lượng, thanh tra, giám sát liên quan NNHC; giúp người tiêu dùng an tâm khi sử dụng các sản phẩm đã có chứng nhận và đạt tiêu chuẩn. Ðặc biệt, các chứng nhận của Việt Nam cũng phải theo tiêu chuẩn của thế giới và được các nước thừa nhận thì mới có giá trị đối với các đơn vị được cấp chứng nhận. Nếu không, dù được chứng nhận thì sản phẩm NNHC của nông dân và doanh nghiệp làm ra cũng không thể xuất khẩu được.

Thực tế cho thấy, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành các văn bản hướng dẫn sản xuất, chế biến, ghi nhãn và tiếp thị thực phẩm được sản xuất theo phương pháp hữu cơ, áp dụng cho sản phẩm trồng trọt và chăn nuôi. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa hình thành hệ thống các tổ chức chứng nhận sự phù hợp cho nông sản hữu cơ, cũng như chưa có sự thừa nhận của các tổ chức quốc tế.